W przestrzeni Cambridge Innovation Center Warsaw, w samym sercu Varso Place, 22 października 2025 roku spotkali się przedstawiciele samorządów, nauki, administracji i organizacji społecznych, by wspólnie zastanowić się, jak przygotować polskie miasta na skutki zmiany klimatu. Hasłem przewodnim 12. edycji programu Eco-Miasto było „Adaptacja do zmiany klimatu – bezpieczeństwo miast”.
Wraz z postępującym ociepleniem klimatu miasta stają się pierwszą linią frontu – to one muszą zmierzyć się z coraz częstszymi falami upału, powodziami, suszami czy gwałtownymi burzami. Tegoroczna konferencja, organizowana przez UNEP/GRID-Warszawa i Ambasadę Francji w Polsce, stała się przestrzenią dialogu o tym, jak skutecznie reagować i jak budować miejską odporność na kryzysy środowiskowe.
Miasta w centrum przemiany
Konferencję otworzyła Maria Andrzejewska, dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa, przypominając, że współczesne wyzwania klimatyczne wymagają podejścia systemowego i współpracy międzysektorowej. Zwróciła uwagę, że według najnowszego raportu Europejskiej Agencji Środowiska, Europa ociepla się szybciej niż inne regiony świata, a stan środowiska stale się pogarsza. – W 12. edycji Eco-Miasta skupiamy się na adaptacji, bo to dziś kluczowy wymiar zarządzania ryzykiem. Chcemy wspierać miasta, które już podejmują działania, i tworzyć przestrzeń wymiany doświadczeń między nimi – mówiła.
Głos zabrał również Étienne de Poncins, ambasador Francji w Polsce, który podkreślił, że skutki zmiany klimatu nie znają granic. – Ostatnie lato przyniosło Francji pożary i powodzie – podobne doświadczenia mają dziś polskie miasta. Adaptacja do tego, co nieuniknione, to wspólne wyzwanie naszych krajów. Program Eco-Miasto doskonale wpisuje się w ideę solidarności klimatycznej i w ducha współpracy zapisany w traktacie z Nancy – mówił.
W podobnym tonie wypowiedział się Mikołaj Dorożała, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska i Główny Konserwator Przyrody. Zwrócił uwagę na związek między gospodarką a stanem środowiska, akcentując wagę ochrony bioróżnorodności także w miastach. – Utrata różnorodności biologicznej ma wymiar ekonomiczny. To już nie problem przyszłości, ale teraźniejszości – zarówno dużych, jak i małych miast. Dziś myślenie o adaptacji jest myśleniem o gospodarce, a nie o abstrakcyjnej ekologii. Nie ma człowieka bez przyrody – w jakim stanie jest przyroda, w takim stanie będziemy i my – podkreślił.
O praktycznym wymiarze miejskiej adaptacji opowiedziała Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy. Stolica, jak przypomniała, już kilka lat temu opracowała własny plan adaptacji – zanim jeszcze stało się to obowiązkiem ustawowym. – Chcieliśmy, by ten dokument był nie tylko formalnością, ale realnym narzędziem działania. Adaptacja to nie tylko infrastruktura – to również edukacja, rozbetonowywanie przestrzeni i tworzenie miejsc chłodu. W Warszawie działa ich już ponad sto, a takie projekty jak Pola Mokotowskie czy Szuwary Warszawskie pokazują, że zieleń to nasza tarcza ochronna – mówiła.
Adaptacja jako obowiązek i inwestycja
Podczas kolejnych wystąpień i dyskusji zwracano uwagę, że w świetle nowych przepisów wszystkie miasta powyżej 20 tys. mieszkańców będą musiały opracować i regularnie aktualizować swoje plany adaptacji do zmiany klimatu. Jak zauważył Szymon Tumilewicz, zastępca dyrektora Departamentu Strategii i Odporności Klimatycznej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, obowiązek ten wynika nie tylko z unijnych regulacji, ale przede wszystkim z realnych strat ekonomicznych. – Polska gospodarka traci każdego roku około sześciu miliardów złotych z powodu skutków zmiany klimatu. W samej Europie w ciągu ostatnich 30 lat straty sięgnęły 800 miliardów euro – a jedna czwarta tej sumy przypada na ostatnie cztery lata. Miasta muszą więc działać szybko i mądrze, zwłaszcza w zakresie gospodarowania wodą i zazieleniania przestrzeni – mówił.
Energia i odporność jako dwie strony jednego wyzwania
Druga część konferencji skupiła się na bezpieczeństwie energetycznym miast i wdrażaniu unijnej dyrektywy EPBD, dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Eksperci zgodzili się, że efektywność energetyczna to fundament odporności klimatycznej.
Jacek Kisiel, zastępca dyrektora Biura Ochrony Powietrza i Polityki Klimatycznej w Urzędzie m.st. Warszawy, zwrócił uwagę na wyzwania stojące przed samorządami w związku z transpozycją unijnych przepisów Dyrektywy Unii Europejskiej – stają się rzeczywistością, z którą musimy się oswoić. Problem w tym, że często brakuje jasnych narzędzi i wsparcia dla miast. A to właśnie samorządy są kluczowe w procesie modernizacji energetycznej budynków i ograniczania emisji – wyjaśnił.
O potrzebie współpracy między miastami mówił z kolei Krzysztof Fal, dyrektor rozwoju programów w fundacji WiseEuropa. – Trzy czwarte Europejczyków mieszka w miastach, które odpowiadają za ponad 70% emisji CO₂. Każde miasto zmaga się z podobnymi wyzwaniami – dlatego partnerstwa miejskie, wymiana doświadczeń i wspólne programy energetyczne mogą stać się „świętym Graalem” dekarbonizacji i adaptacji. Wspólnota doświadczeń to dziś najcenniejsze narzędzie zmian – zaznaczył.
Wspólnota dla klimatu
Konferencja była kolejnym dowodem na to, że program Eco-Miasto, realizowany od ponad dekady przez UNEP/GRID-Warszawa i Ambasadę Francji w Polsce, stał się trwałą platformą współpracy i wymiany dobrych praktyk między samorządami. Współorganizatorem tegorocznego wydarzenia było Miasto Stołeczne Warszawa, a partnerem – fundacja WiseEuropa. Patronat honorowy objęły Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Związek Miast Polskich.
Zwieńczeniem konferencji była gala konkursu Eco-Miasto 2025, podczas której nagrodzono najbardziej zaangażowane samorządy. Uhonorowane miasta pokazały, że transformacja klimatyczna może być źródłem innowacji, rozwoju i lepszej jakości życia – o ile opiera się na wiedzy, współpracy i odwadze w działaniu.
Ta edycja programu Eco-Miasto pokazała wyraźnie: adaptacja to nie tylko reakcja na zagrożenie, ale inwestycja w przyszłość. A przyszłość polskich miast zależy od tego, jak dobrze dziś nauczą się współpracować – ze sobą, z nauką i z naturą.
Organizatorzy: Ambasada Francji w Polsce, UNEP/GRID-Warszawa
Partnerzy programu: Renault Group, Nhood Services Poland
Współorganizator konferencji: m.st. Warszawa
Partner konferencji: WiseEuropa
Patronat honorowy: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Związek Miast Polskich
Patronat medialny: Rzeczpospolita, ESGinfo.pl, foodfakty, ESGtrends, ecoEkonomia.pl, economista
